تضمین اروپا به غیر‌قابل مذاکره بودن برجام تو زرد از آب درآمد!

سرویس سیاسی-شنبه خبری پیرامون نشست خبری وزرای خارجه آمریکا و لهستان در رسانه‌ها منتشر شد. نقطه اوج این نشست خبری جایی بود که خبرنگار آسوشیتدپرس به طرح پرسش‌های خود برخاست.
خبرنگار این خبرگزاری آمریکایی از «رکس تیلرسون» سه سؤال پرسید که محور این سؤال‌ها ایران، روسیه و ترکیه بودند. او در سؤالش درباره اظهارات وزیر خارجه آمریکا در سفر به لندن و تاکید او بر مذاکره با اروپایی‌ها برای حصول «توافق مکمل برجام» پرسید.
نگرانی برای کدام طرف؟!
وزیر خارجه آمریکا در پاسخ به این سؤال گفت: «این ضرب‌المثل آمریکایی اینجا صادق است که قبل از سپیده‌دم، هوا از هر وقت دیگر تاریک‌تر است و من می‌خواهم حرفم را با تاریک‌ترین مسئله میان این سه مسئله‌ای که پرسیدید آغاز کنم.»


در حالی که بازرسی‌های مکرر و خارج از عرف آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پایبندی ایران را به تعهداتش تایید کرده و از طرف دیگر غربی‌ها و در رأس آن آمریکایی‌ها با گذشت دو سال از اجرای برجام هنوز در مسیر آن سنگ‌اندازی می‌کنند این مقام آمریکایی ضمن تاریک خواندن این توافق، در کمال ناباوری از نگرانی‌های آمریکا و متحدانش (سه کشور اروپایی) سخن گفته است. در این شرایط باید پرسید که به واقع کدام طرف توافق حق دارد که نگران باشد؛ ایران که به تمام تعهداتش حتی پیش از زمان موعد عمل کرده و نتیجه‌ای ندیده یا آمریکا و متحدانش که امتیاز نقد گرفته و وعده نسیه داده‌اند.
وزیر خارجه آمریکا در این رابطه گفته است: «به همین خاطر است که ما این‌قدر به این مسئله توجه کرده‌ایم و سرسختانه با شرکا و متحدانمان در حال همکاری هستیم تا سازوکارهایی برای مرتفع کردن نگرانی‌ها درباره توافق هسته‌‌ای ایران مستقر کنیم.»
بازهم برجام
در روزهای پیش از نشست خبری وزرای خارجه آمریکا و لهستان، تیلرسون که به لندن سفر کرده بود از تشکیل کارگروه مشترک اروپا و آمریکا برای اصلاح برجام سخن گفت. او در نشست اخیرش با همتای لهستانی ضمن بیان اینکه این کارگروه برگزاری نشست‌های خود را آغاز کرده از انجام رایزنی‌هایی در این کارگروه درباره نحوه تعامل با ایران بر سر «نقائص» ادعایی برجام خبر داد.
تیلرسون در این باره گفت: «رئیس‌جمهور ترامپ به‌صراحت اعلام کرده که این توافق، ایرادهایی دارد و او قصد دارد آن ایرادها را مورد بررسی قرار دهد. کاری که ما پذیرفته‌ایم انجام دهیم همکاری با همتایان اروپایی‌مان -تروئیکای اروپا (انگلیس، فرانسه و آلمان)- و اتحادیه اروپا برای شناسایی حوزه‌هایی است که بایستی به آنها پرداخته شود و مکانیسمی که می‌توان این موارد را مورد بررسی قرار داد.»
این درحالی است که سیدعباس عراقچی، معاون امور حقوقی وزارت خارجه 29 آذر در مصاحبه با رادیو اقتصاد گفته بود که «اروپا برجام را قابل مذاکره مجدد نمی‌داند». او که در تشریح سومین دور از گفت‌وگوهای مقام‌های ایرانی با اتحادیه اروپا سخن می‌گفت تاکید کرده بود که «اتحادیه اروپا برجام را از مسایل دیگر جدا می‌داند!» اما اظهارات اخیر تیلرسون گویای آن است که مقام‌های اروپایی رفتاری دوگانه و سودجویانه را در پیش گرفته‌اند.
با وجود آنکه آمریکا و متحدانش در توافق هسته‌ای با اجرای نقد و سریع تمام تعهدات ایران مطابق برجام مواجه شدند و از طرف دیگر خود به تعهداتشان عمل نکردند باز هم این توافق را دارای ایرادهایی عنوان می‌کنند که باید اصلاح شود. این موضع‌گیری آمریکا حقانیت سخنان رهبر انقلاب را بیش از پیش به اثبات می‌رساند که ذات آمریکا را براساس زیاده خواهی عنوان کرده بودند.
رهبر انقلاب در آبان ماه سال 95 فرمودند: «سیاست و ذات دولت استکباری آمریکا، بر اساس افزون‌طلبی و زیاده‌خواهی است که در طول سالیان متمادی این سیاست را در نقاط مختلف جهان به ویژه منطقه غرب آسیا و ایرانِ قبل از انقلاب اِعمال کرده است.»
رفتارهای مخرب!
اما نکته جالب توجه در مورد این رفتار شرم‌آور و مستکبرانه آن است که مقام‌های آمریکایی گفته‌اند که برای اصلاح معایب برجام طبق درخواست‌های ترامپ، تنها با اروپایی‌ها تعامل خواهند کرد و با ایران مستقیماً وارد رایزنی نخواهند شد.
با وجود آنکه مقام‌های اروپایی در ظاهر می‌گویند که در‌باره برجام مذاکره دیگری صورت نخواهد گرفت اما تیلرسون در لندن گفته بود میان سه کشور اروپایی این دیدگاه مشترک وجود دارد که برخی از حوزه‌های توافق هسته‌ای یا برخی از رفتارهای ایران هستند که بایستی به آنها پرداخت. وی اضافه کرد: «این کارگروه به‌زودی تشکیل جلسه خواهد داد تا نقائص برجام را با تلاش برای رسیدن به یک توافق جانبی دیگر یا رسیدن به مکانیسمی برای برطرف کردن نگرانی‌های ما اصلاح کند.»
تیلرسون روز شنبه در کنفرانس خبری مشترک با وزیر خارجه لهستان نیز ادعاهای گذشته را تکرار کرد و گفت: «این کارگروه‌، در حال حاضر برگزاری نشست‌ها را برای توافق بر سر اصول، چشم‌اندازها، حوزه‌های تحت بررسی و نحوه تعامل با ایرانی‌ها برای پرداختن به این موضوعات، آغاز کرده‌ است.»
در حالی که آل‌سعود با چراغ سبز آمریکا و حمایت تسلیحاتی این کشور چند سال است که بر سر مردم بی‌دفاع یمن بمب و موشک می‌ریزند، همچنین سازمان اطلاعاتی آمریکا به صورت آشکار و پنهان گروهک‌های تروریست و تجزیه‌طلب منطقه (نظیر داعش) را یا شکل داده و یا پس از شکل‌گیری از آنها حمایت کرده وزیر خارجه آمریکا ایران را به رفتارهای مخرب متهم می‌کند.
او در سخنانش به صورت تلویحی به موشک شلیک شده از جانب انصارالله به عربستان و نمایش چندی پیش نیکی هیلی نماینده آمریکا در سازمان ملل‌ اشاره کرده و آن را مصداق رفتار مخرب دانسته است. حال آنکه یمن چند سال است که از زمین و هوا و دریا در محاصره قرار گرفته و حتی هواپیمای حامل کمک‌های ایران به یمن نتوانست در فرودگاه این کشور فرود آید. در چنین حالی مستاصل شدن آمریکا و اجیرشدگان منطقه‌ای او یعنی آل‌سعود در ناتوانی از شکست دادن یک گروه مقاومت در محاصره کاملا مشخص است. اما نکته این است که آمریکا بهتر از هر کس دیگری می‌داند که رفتار ایران تهدیدی برای منطقه و مردمش نیست و اینکه ایران به دنبال سلاح هسته‌ای نبوده و نیست، همچنین اینکه موشک شلیک شده از ایران به یمن ارسال نشده، پس چرا این موارد برای صورت‌بندی برجام‌های دیگر ذکر می‌شود؟ پاسخ را در کلام رهبر انقلاب باید دید.
دبه‌های آمریکایی
رهبر انقلاب بارها پیش از نهایی شدن توافق هسته‌ای و هم پس از آن در مورد بهانه‌جویی‌های آمریکا یا به عبارتی «دبه‌های آمریکایی» سخن گفته‌اند. در یکی از این موارد به تاریخ 28مهرماه 95 فرمودند: «من بارها و بارها میگفتم؛ هم به مسئولین در جلسات خصوصی گفتم، هم در جلسات عمومیِ اینجا گفتم که [خیال می‌کنید اگر] شما در قبال مسئله هسته‌ای عقب‌نشینی کنید، مسئله‌ی شما با آمریکا تمام می‌شود؟»
سپس ایشان در مقام پاسخ به پرسشی که خود مطرح کرده‌اند می‌گویند: «نه آقا، قضیه‌ موشک پیش می‌آید [که‌] چرا موشک دارید؛ از قضیه موشک مأیوس بشوند، قضیه مقاومت پیش می‌آید که چرا شما از حزب‌الله، از حماس، از فلسطین حمایت می‌کنید؛ این قضیه را اگر حل کردید، عقب‌نشینی کردید، یک قضیه‌ دیگر پیش می‌آید، [مثلاً] قضیه‌ حقوق بشر پیش می‌آید؛ قضیه‌ حقوق بشر را اگر حل‌وفصل کردید و گفتید خیلی خب، ما در حقوق بشر طبق معیارهای شما عمل می‌کنیم، قضیه‌ دخالت دین در دستگاه دولت [پیش می‌آید]؛ مگر ول میکنند شما را؟ حضور یک نظام در یک کشوری با این وسعت، با این جمعیت، با این امکانات را -که اینها استثنائی است- [نمی‌توانند تحمل کنند.]»
اگر اروپا می‌خواست
در داخل کشور برخی افراد و طیف روزنامه‌های زنجیره‌ای گمان می‌کنند که برخلاف آمریکا، اروپا در مواضعش صادق است و رویکردی کاملا مخالف آمریکا در قبال برجام دارد.
در همین بخش از اظهارات اخیر تیلرسون به خوبی می‌شود این نکته را دید که اروپا نیز در پس پرده با آمریکا در مورد اصلاحات مورد ادعای دولتمردان کاخ سفید همراه شده است. ضمن آنکه همواره پس از برجام اروپا بهانه عدم همکاری کامل خود با ایران را ترس از مجازات‌های اقتصادی آمریکا عنوان کرده است.
دیروز اما خبری به نقل از یکی از مقام‌های اتحادیه اروپا منتشر شد که به خوبی گویای آن است که اگر اروپا از سر صدق پس از برجام حرکت می‌کرد و می‌خواست که به تعهداتش به طور کامل عمل کند این توانایی را داشت.
به گزارش تسنیم، دونالد ترامپ در مصاحبه‌ای با شبکه خبری آی‌تی‌وی سیاست‌های تجاری اتحادیه اروپا در قبال آمریکا را «تبعیض‌آمیز» خوانده و گفته که این موضوع موجب افزایش کسری تجاری خارجی ایالات متحده شده است.
«مارگاریت اسکیناس»، نماینده رسمی کمیسیون اروپا در واکنش به اظهارات ترامپ در یک کنفرانس خبری در بروکسل روز دوشنبه گفت: «ما اینجا در اتحادیه اروپا معتقدیم که تجارت بایستی بُرد-بُرد باشد. به این هم اعتقاد داریم که تجارت، علاوه‌بر منعطف و آزاد بودن باید قانون‌محور باشد.»
این مقام اروپایی در ادامه هشدار داد: «اتحادیه اروپا آماده است به هر گونه اقدام از سوی ایالات متحده برای ایجاد محدودیت‌های تجاری پاسخ فوری و مناسب دهد.»
اینجا که آمریکا و اتحادیه اروپا دو طرف ماجرا را شکل داده‌اند شاهد ایستادن اروپا در برابر آمریکا هستیم و این موضع گویای آن است که نه تنها در حین مذاکرات هسته‌ای بلکه حتی پس از آن نیز نقش پلیس خوب و بد بین این کشورها رد و بدل می‌شود. در چنین شرایطی این دولت ایران است که باید هوشیار باشد و فریب این لبخند دروغین را نخورد و از آن خشم تو خالی نهراسد. این در حالی است که پیش از این نیز کارشناسان و برخی نمایندگان مجلس بارها به صراحت گفته‌اند که مواردی نظیر FATF، سند آموزشی 2030 و پالرمو مکمل‌هایی برای برجام هستند و فرو رفتن در باتلاق آنها برای کشور بسیار خطرناک است.